Het dilemma van de smid: wat zou jij hebben gedaan?

Onlangs liet iemand me deze foto's zien van 5th Avenue in New York. De linkerfoto is uit 1900, de rechter uit 1913. In slechts 13 jaar tijd veranderde het straatbeeld van voetgangers en paard en wagen naar een drukke verkeersader vol auto's.

Deze foto zette me aan het denken: stel je voor dat je een hoefsmid was in 1908. De vraag naar hoefijzers daalde, maar er waren niet genoeg auto's om de bandenproductie winstgevend te maken. Wat zou je op dat moment hebben gedaan, met onvolledige informatie en een onzekere timing?

Het valt me op hoe vanzelfsprekend de ‘juiste’ keuze nu lijkt, maar hoe onduidelijk die toen moet zijn geweest.

De onzekerheid achter strategische beslissingen

De smid stond voor iets wat we herkennen: verandering aanvoelen, maar niet precies kunnen voorspellen hoe die zich ontwikkelt. Moeten we vasthouden aan wat werkt, met de kans dat we straks te laat zijn? Moeten we vroegtijdig overstappen op iets dat nog niet zeker is? Moeten we beide tegelijk proberen?

Ik ben benieuwd hoe het voelt om in die onzekerheid te zitten en je voortbestaan op het spel te zetten met onvolledige informatie over timing en marktontwikkelingen.

Wat dit over vandaag laat zien

Wanneer ik dit verhaal deel met leiders en managers bij dienstverleners, verschuift het gesprek vaak spontaan naar hun context. Ze herkennen vergelijkbare ontwikkelingen – veranderingen die ze wel aanvoelen, maar niet goed kunnen voorspellen.

Digitale transitie verandert klantverwachtingen en duurzaamheids leidt tot nieuwe eisen en normen. Traditionele servicemodellen veranderen, maar de timing en de uiteindelijke richting blijven onduidelijk.

De vergelijking voelt herkenbaar: vandaag effectief opereren en tegelijkertijd de capaciteit opbouwen voor een onzekere toekomst.

Verder dan traditioneel plannen

Fascinerend is hoe deze onzekerheid de grenzen van conventionele strategische planning blootlegt. Traditionele benaderingen gaan uit van meer zekerheid dan er daadwerkelijk is. Ze werken goed voor planbare veranderingen, maar schieten te kort bij de complexe, onzekere veranderingen zoals we die op dit moment ervaren.

We merken dat de meest boeiende gesprekken plaatsvinden als leiders verder kijken dan "Wat moeten we doen?" en de vraag veranderen naar "Wat ervaren we?". Ze maken bewust tijd voor onderzoek in plaats van overhaast naar oplossingen te zoeken.

Sommige organisaties ontdekken dat hun vermogen om met onzekerheid om te gaan een voordeel oplevert. Ze bouwen adaptief vermogen op in plaats van alleen maar vooraf vastgestelde plannen uit te voeren.

De vragen die ertoe doen

In ons werk met middelgrote dienstverleners komen steeds een aantal vragen naar voren:

Hoe kun je gedeeltelijke informatie interpreteren als je de snelheid van veranderingen niet kunt voorspellen? Wat betekent het om adaptief te zijn in plaats van reactief bij onzekerheid? En misschien wel het meest intrigerende: wat als je vermogen om te gedijen in complexiteit een strategisch voordeel is?

We zijn benieuwd wat er zou zijn gebeurd als die hoefsmid toegang had gehad tot een gemeenschap van andere ambachtslieden die met dezelfde onzekerheid worstelden. Wat hadden ze samen kunnen ontdekken wat niemand alleen had kunnen bedenken?

Een uitnodiging

Het verhaal van de smid fascineert ons omdat het iets laat zien waar we allemaal mee te maken hebben: het nemen van strategische beslissingen in onzekerheid. We creëren ruimte om deze vragen te onderzoeken en inzichten te krijgen vanuit jouw context en ervaring.

Welke patronen ontdek je in je context en welke vragen komen er naar boven terwijl je nadenkt over je pad richting toekomst?

Ben je nieuwsgierig en wil je deze vragen onderzoeken? Je bent welkom om met ons in gesprek te gaan.